Zmieniona upadłość konsumencka stwarza konsumentom warunki do rozpoczęcia nowej karty bez długów, a tym samym pozwala ograniczyć wykluczenie społeczne. Osoby niewypłacalne dzięki upadłości konsumenckiej mają możliwość ponownie zaistnieć w obrocie gospodarczym.
1. Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest to instytucja prawna polegająca na oddłużeniu osób fizycznych, których zobowiązania nie pozwalają na ich samodzielną spłatę.
2. Kiedy nie można ogłosić upadłości konsumenckiej?
Według przepisów nie może złożyć wniosku o upadłość konsumencką osoba fizyczna, która jest wypłacalna, a więc, która spokojnie radzi sobie ze spłatami swoich zobowiązań.
3. Kiedy można zatem ogłosić upadłość konsumencką?
Nowe przepisy o upadłości konsumenckiej nie wprowadzają żadnych zakazów, które ograniczać mogą osoby niewypłacalne w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. We wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy tylko wykazać, że ma się problem ze spłatą swoich zobowiązań. Sąd nie będzie patrzył na tym etapie na przyczyny tego, że nie możemy spłacać swoich zobowiązań. Zadłużenie uprawniające do otrzymania upadłości konsumenckiej może więc być spowodowane każdą przyczyną, jak np. nieudanym biznesem, utratą pracy, chorobą, nagminnym zaciąganiem tzw. chwilówek czy chęcią pomocy finansowej swoim najbliższym.
4. Czy osoba fizyczna, która popadła w problemy finansowe i ratowała się tzw. chwilówkami może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
Jak już wspomniałem powyżej, osoba fizyczna musi wykazać tylko, że nie stać jej na spłatę swoich zobowiązań. Jeżeli taka niewypłacalność zostanie wykazana to sąd będzie musiał wydać pozytywne postanowienie o upadłości konsumenckiej, nawet w sytuacji, gdy osoba fizyczna posiada dziesiątki tzw. chwilówek.
5. Czy osoba fizyczna, która prowadziła działalność gospodarczą i jest niewypłacalna może złożyć wniosek o upadłość konsumencką i czy musi ona złożyć na początku wniosek o upadłość jako przedsiębiorca?
Nowe przepisy w zdecydowany sposób ułatwiają dostęp do upadłości konsumenckiej osobom fizycznym, które prowadziły działalność gospodarczą. Bardzo duża liczba osób, które są niewypłacalne prowadziły wcześniej działalność gospodarczą, po której pozostały długi. Obecnie taka osoba może złożyć wniosek o upadłość konsumencką bez koniczności wcześniejszego złożenia wniosku o upadłość jako przedsiębiorca. To istotne rozwiązanie pozwala złożyć wniosek o upadłość konsumencką także tym byłym przedsiębiorcom, którym przed dniem 24 marca 2020 roku sądy oddalały wnioski o upadłość konsumencką, wskazując, iż nie złożyli oni wcześniej wniosku upadłościowego właściwego dla przedsiębiorcy.
6. Czy otrzymanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest równoznaczne z tym, że moje długi zostaną umorzone?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest pierwszym etapem, który ma prowadzić do umorzenia długów i rozpoczęcia nowego życia bez zobowiązań. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej następuje faza zgłaszania wierzytelności i przeprowadzenia likwidacji majątku osoby niewypłacalnej (oczywiście, jeżeli taki majątek osoba niewypłacalna posiada). Po wykonaniu tych czynności następuje drugi etap (ten najważniejszy), a mianowicie etap ustalenia tzw. planu spłaty. Od tej zasady są dwa wyjątki. A mianowicie w sytuacji, gdy osobista sytuacja osoby niewypłacalnej wskazuje, iż jest ona trwale niezdolna do dokonywania jakichkolwiek spłat w planie spłaty, to sąd nie ustala planu spłaty i od razu umarza zobowiązania osoby niewypłacalnej. Drugi wyjątek dotyczy sytuacji, gdy osoba niewypłacalna jest wprawdzie niezdolna do dokonywania jakichkolwiek spłat w planie spłaty, lecz ta niezdolność do spłaty nie jest trwała, lecz chwilowa, to sąd co prawda też nie ustali planu spłaty i umorzy zobowiązania osoby niewypłacalnej, ale tylko pod warunkiem, że w okresie 5 lat nie zostanie złożony wniosek o ustalenie planu spłaty. Samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie oznacza więc automatycznego umorzenia długów, gdyż dopiero po wykonaniu planu spłaty (z wyjątkami opisanymi powyżej) sąd wydaje postanowienie o umorzeniu zobowiązań osoby niewypłacalnej.
7. Co to w zasadzie jest ten plan spłaty.
Plan spłaty i jego wysokość, ustala sąd biorcą pod uwagę możliwości zarobkowe osoby niewypłacalnej, konieczność utrzymania osoby niewypłacalnej jak i osób pozostających na jej utrzymaniu, ich potrzeby mieszkaniowe, a także wysokość niezaspokojonych długów. Co ważne, plan spłaty ma charakter edukacyjny, a nie windykacyjny. Zasadą jest, że plan spłaty powinien być ustalony przez sąd na maksymalnie 36 miesięcy (3 lata). Jeżeli jednak sąd dojdzie do przekonania, że osoba niewypłacalna umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa doprowadziła do stanu niewypłacalności, to ustali plan spłaty na okres od 36 do 84 miesięcy (od 3 do 7 lat). Jest to kolejna bardzo ważna zmiana, gdyż do 24 marca 2020 roku, gdy sąd uznał, że osoba niewypłacalna umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa doprowadziła do swojej niewypłacalności, to odmawiał ogłoszenia upadłości konsumenckiej, a to zamykało drogę do uzyskania przez osobę niewypłacalną oddłużenia. Teraz umyślne doprowadzenie do swojej niewypłacalności lub też doprowadzenie do takiej niewypłacalności wskutek rażącego niedbalstwa też zakończy się tym, że długi zostaną umorzone.
8. Czy sąd może nie ustalić planu spłaty wierzycieli i tym samym nie umorzyć moich zobowiązań.
Nowe przepisy o upadłości konsumenckiej wprowadziły jedną sytuację, gdy osoba niewypłacalna nie za każdym razem, ale może nie uzyskać oczekiwanego umorzenia jej zobowiązań. Sytuacja taka będzie miała miejsce, gdy sąd obradując w sprawie ustalenia planu spłaty dojdzie do przekonania, że osoba niewypłacalna doprowadziła do swojej niewypłacalności w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie swoich wymagalnych zobowiązań. Wydaje się, iż typową sytuacją, która będzie podlegała pod wspomnianą celowość będzie dokonanie sprzedaży lub darowizny swojego majątku przez osobę niewypłacalną (np. mieszkania czy samochodu) na rzecz innych osób oraz niewykorzystanie środków pochodzących z takiej sprzedaży na spłatę zobowiązań. Jeżeli chodzi natomiast o celowe nieregulowanie zobowiązań przez osobę niewypłacalną, która może skutkować brakiem umorzenia jej zobowiązań, to sąd będzie musiał wykazać, że osoba niewypłacalna miała zamiar (a więc chciała) doprowadzić do swojej niewypłacalności. Wydaje się, iż taka sytuacja może miejsce, gdy osoba niewypłacalna posługiwała się fałszywym zaświadczeniem o zatrudnieniu (np. w rzeczywistości zarabiała 2000 złotych brutto, lecz na zaświadczeniu o zatrudnieniu miała wpisaną kwotę zarobku 5000 złotych i zaciągnęła kredyt z ratą miesięczną 2500 złotych). Co jednak istotne, nowe przepisy o upadłości konsumenckiej także i w takich sytuacjach pozostawiają możliwość umorzenia przez sąd zobowiązań. Będzie to miało miejsce w sytuacji, gdy umorzenie zobowiązań takiej osoby jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi (takie względy to np. sytuacja rodzinna czy też sytuacja zdrowotna).
9. Czy w okresie wykonywania przez osobę niewypłacalną planu spłaty może toczyć się postępowanie egzekucyjne?
W okresie wykonywania planu spłaty niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli. Od tej zasady ustawodawca wprowadził następujące wyjątki – dopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego zobowiązań o charakterze alimentacyjnym, zobowiązań wynikających z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązań do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązań do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązań do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wkroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązań, których dłużnik umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu. Zobowiązania te także nie podlegają umorzeniu.
10. Czy w braku jakiegokolwiek majątku osoba niewypłacalna może złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka ma umożliwić osobom niewypłacalnym powrót do życia bez długów. Osoba niewypłacalna nie musi posiadać żadnego majątku by móc skorzystać z tej instytucji.
11. Czy jest szansa na to, że zachowam swoje mieszkanie lub dom, a jestem osobą niewypłacalną.
Upadłość konsumencka jest procesem, gdzie ulega sprzedaży przez syndyka posiadany przez osobę niewypłacalną majątek. Nowe przepisy wprowadzają jednak rozwiązanie, które może pozwolić na zachowanie mieszkania czy domu osoby niewypłacalnej. Takim rozwiązaniem jest tzw. układ, który osoba niewypłacalna może zawrzeć ze swoimi wierzycielami. Takie postępowanie w przedmiocie układu jest prowadzone przed formalnym ogłoszeniem upadłości konsumenckiej i jest możliwe, gdy osoba niewypłacalna ma możliwości pokrycia kosztów postępowania o zawarcie takiego układu oraz ma możliwość wykonania takiego układu (a więc czy będzie mieć możliwość spłat zmienionej wysokości rat, które ustali układ). Generalnie układ zawierany jest na 5 lat, a w przypadku np. kredytów hipotecznych, może być on zawarty na okres dłuższy. Co niezwykle ważne, osoba niewypłacalna w takiej sytuacji będzie korzystała z pomocy tzw. nadzorcy sądowego, który jako osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, będzie skutecznej mógł przekonać wierzycieli do tego, że układ (a co za tym idzie zachowanie domu czy mieszkania osoby niewypłacalnej) będzie korzystniejszy niż sprzedaż takiego majątku w upadłości konsumenckiej.
12. Czy jak ulegnie sprzedaży moje mieszkanie (czy też dom), to czy zostanę osobą bezdomną?
W upadłości konsumenckiej osoba niewypłacalna nie może zostać bez dachu nad głową. Jeżeli zatem syndyk dokona sprzedaży domu czy mieszkania, które należało do osoby niewypłacalnej, to z sumy uzyskanej ze sprzedaży takiego mieszkania czy domu przekazuje osobie niewypłacalnej kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od roku do dwóch lat. Bardzo często jest tak, że po sprzedaży mieszkania przez syndyka osoba niewypłacalna od razu podpisuje umowę najmu z osobą, która zakupiła od syndyka mieszkanie osoby niewypłacalnej, gdyż skorzystała właśnie z przyznanej przez syndyka kwoty na czynsz najmu. Niezwykle ważną nowością jest także to, że przedmiotowe przekazanie środków na czynsz jest możliwe także w przypadku prowadzonego postępowania upadłościowego osób fizycznych, które są przedsiębiorcami (np. jednoosobowe działalności gospodarcze).
13. Dla kogo więc jest upadłość konsumencka?
Aby móc ogłosić upadłość konsumencką i mieć możliwość pozbycia się swoich długów to trzeba być osobą fizyczną, która jest niewypłacalna (nie ma możliwości spłacania swoich długów). Takimi osobami niewypłacalnymi mogą być więc następujące osoby:
· które nigdy nie prowadziły działalności gospodarczej;
· które prowadziły działalność gospodarczą, lecz na dzień złożenia wniosku o upadłość konsumencką już tej działalności nie prowadzą (np. osoba niewypłacalna, która prowadzi działalność gospodarczą chce złożyć wniosek o upadłość konsumencką w dniu 20 kwietnia 2020 roku, to najpóźniej w dniu 19 kwietnia 2020 roku musi wykreślić swoją działalność z ewidencji). Osoba taka nie musi wcześniej składać wniosku o upadłość jako przedsiębiorca;
· byli wspólnicy spółki jawnej;
· byli komplementariusze spółki komandytowej;
· komandytariusze (byli jak i obecni) w spółce komandytowej;
· byli komplementariusze spółki komandytowo – akcyjnej;
· akcjonariusze (byli jak i obecni) w spółce komandytowo – akcyjnej;
· wspólnicy spółki z o.o.;
· członkowie zarządu spółki z o.o.;
· akcjonariusze spółki akcyjnej;
· członkowie zarządu spółki akcyjnej;
· byli partnerzy w spółce partnerskiej.
14. Co zyskam dzięki upadłości konsumenckiej?
a) Dzięki instytucji upadłości konsumenckiej osoba niewypłacalna uzyskuje możliwość oddłużenia, co oznacza, że mogą zostać umorzone wszystkie długi osoby niewypłacalnej z kilkoma wyjątkami (patrz wyżej) bez względu na ich wysokość i charakter prawny;
b) Ustalenie planu spłaty i umorzenie zobowiązań osoby fizycznej jest skuteczne również w stosunku pomiędzy taką osobą a jej poręczycielem, gwarantem i jej współdłużnikiem. Oznacza to, że osoby te nie mają prawa żądać od osoby niewypłacalnej tzw. regresu, a więc zwrotnej zapłaty za spłacony przez nich dług, który zaciągnęła osoba niewypłacalna;
c) W okresie wykonywania planu spłaty niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego, dotyczącego długów powstałych przed ustaleniem planu spłaty. Podobna zasada obowiązuje po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty i umorzeniu zobowiązań osoby niewypłacalnej. To oznacza absolutny koniec z długami.
d) Postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku osoby niewypłacalnej, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej, ulega zawieszeniu z mocy prawa. Postępowanie to umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postępowania o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Nie ma więc już komornika, lecz pojawia się osoba syndyka.
e) Odsetki zostają naliczane tylko za okres do ogłoszenia upadłości konsumenckiej;
f) Jeżeli osoba niewypłacalna posiadała lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych tej osoby i osób pozostających na jej utrzymaniu, z sumy uzyskanej ze sprzedaży takiego lokalu wydziela się osobie niewypłacalnej kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy;
g) Na mocy układu zawartego z wierzycielami osoba niewypłacalna może zachować swój dom lub mieszkanie;
h) Z chwilą umorzenia niespłaconych zobowiązań osoby niewypłacalnej sąd z urzędu wykreśla ją z rejestru dłużników niewypłacalnych. Istnieje także obowiązek usunięcia danych osoby niewypłacalnej na jej wniosek z rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej;
i) Upadłość konsumencka stwarza osobom niewypłacalnym warunki do rozpoczęcia nowej karty bez długów, a tym samym pozwala ograniczyć wykluczenie społeczne. Osoby niewypłacalne dzięki tej instytucji mają możliwości na nowo zaistnieć w obrocie gospodarczym, a w przyszłości będą mogli ponownie korzystać z usług instytucji finansowych, np. banków. Osoba niewypłacalna nie musi już ratować się tzw. chwilówkami, nie musi unikać telefonów z windykacji, nie musi także żyć w szarej strefie, gdyż wystarczy teraz procedura upadłości konsumenckiej.
Podsumowanie:
Jak wskazałem w powyższych odpowiedziach instytucja upadłości konsumenckiej w jej obecnym brzmieniu jest bardzo korzystną metodą na rozpoczęcie ,,nowego życia” dla bardzo wielu osób. Osoby niewypłacalne nie znając tej instytucji próbują na własną rękę starać się pozbyć swoich zobowiązań przez zaciąganie pożyczek w instytucjach prywatnych, których warunki są bardzo niekorzystne. Takie postępowanie często kończy się jeszcze większym zadłużeniem. Ustawodawca chce, by każdy miał szansę na nowy start bez długów, co upadłość konsumencka z pewnością ułatwia.
Zaproszenie:
Jeżeli zatem jesteś osobą, która chce przeprowadzić procedurę oddłużania i co za tym idzie – rozpocząć wszystko od nowa, bez długów, to serdecznie zapraszam do kontaktu z naszą kancelarią, gdzie w sposób profesjonalny przeprowadzimy Cię przez nowy proces upadłości konsumenckiej.